Het interrelatiediagram is een instrument om, nadat een probleem in elementen is uiteengerafeld, de relaties van oorzaak en gevolg tussen die onderscheiden elementen op te sporen.
Werking interrelatiediagram
Door het leggen van verbanden tussen oorzaken en gevolgen bij vooral complexe problemen kunnen hoofdoorzaken (root causes) en/of knelpunten (bottlenecks) worden opgespoord, waardoor een probleem bij de wortel kan worden aangepakt.
Voorbeeld
Diverse factoren die naar voren komen bij het beantwoorden van de vraag waarom klanten weglopen zijn via een korte brainstormsessie geïnventariseerd en worden door een interrelatiediagram met elkaar in verband gebracht.
Aanpak
- Formeer een team van vier tot zes personen, van wie een toereikende kennis van het te onderzoeken probleem mag worden verwacht.
- Omschrijf het probleem en baken dat zo helder mogelijk af.
- Teken in een cirkel de elementen van het probleem, die op een andere wijze – bijvoorbeeld het affiniteitendiagram of het visgraatdiagram – zijn verkregen. Voorzie deze opties met het oog op de gedachtewisseling van een nummer.
- Vergelijk twee aan twee elk element met elk ander element en ga na of er tussen de twee elementen een relatie van oorzaak en gevolg bestaat. Zo ja, verbind dan deze elementen met een pijl waarvan de punt is gericht naar het gevolg (effect). Zo nee, dan wordt tussen de twee elementen geen verbindingslijn getrokken. Werk per element alle mogelijke combinaties met de andere elementen af. Ga dus door totdat verificatie van elke mogelijke combinatie heeft plaatsgevonden.
- Leg het diagram eerst voor aan de teamleden en vervolgens aan beslissers binnen de organisatie. Ga na of nog aanvullingen of wijzigingen nodig zijn, en breng deze zo nodig aan. Vertrekken uit een element veel pijlen, dan is er sprake van een hoofdoorzaak. Komen bij een element veel pijlen binnen, dan is er sprake van een knelpunt.
- Breng extra duidelijkheid in het diagram aan door de hoofdoorzaken en knelpunten te markeren met bijvoorbeeld een tweede kaderlijn, een kleur of een arcering.
- Analyseer de inhoud van het diagram en trek vervolgens conclusies voor het beleid ten aanzien van de hoofdoorzaken en knelpunten.
Opmerkingen bij het interrelatiediagram
- Bij het interrelatiediagram wordt voornamelijk een beroep gedaan op rationeel denken. In tegenstelling tot bij het affiniteitendiagram komt het emotionele aspect er nu niet of nauwelijks aan te pas.
- Voor de analyse van het interrelatiediagram kan heel goed het boomdiagram worden gebruikt.
Bron: 111 Instrumenten van kwaliteitsverbetering, Arend Oosterhoorn
