Disfunctioneel gedrag vindt vaak in het moment plaats, tegen onze aard in. De meeste leiders die zich soms als een hork gedragen, willen dat helemaal niet: zij hebben juist hart voor hun mensen en de organisatie waaraan ze leiding geven. Dit zijn vijf tips voor managers die ernaar streven om anderen met waardigheid en respect te behandelen.
1. Hoed je voor besmetting
Wie hufters om zich heen heeft, gaat zich vaak ook zo gedragen. Onderzoek bevestigt dat. Als je een leidinggevende functie hebt in een kil bedrijf waar hardvochtigheid, achterbakse streken en zelfzucht hoogtij vieren en je merkt dat je ook afglijdt in die richting, stel jezelf dan een paar vragen:
- Is dit het soort mens dat ik wil zijn?
- Welke effecten heeft dit op mij en op de mensen waarom ik geef?
- En wat zijn mogelijke remedies (inclusief vertrek)?
2. Let op hoe je je invloed gebruikt
Wie macht heeft over anderen, loopt meer risico op slecht gedrag. Hoe vriendelijk, coöperatief en empathisch je vroeger ook was, in een machtspositie groeit de kans op afnemende empathie, exploitatie van anderen, een focus op louter je eigen behoeften, onbeleefd en respectloos gedrag en doen of de regels voor jou niet gelden. Eén tegengif is nederigheid: geef credit aan mensen met minder macht, eerbiedig mensen met minder prestige of rijkdom dan jij, bewijs ze diensten. Het gaat erom dat je de machtsafstand verkleint. Dat vermindert stress bij je mensen, vergroot hun bijdragen en verkleint de kans dat jij je zelf slecht gedraagt.
Hoe vriendelijk, coöperatief en empathisch je vroeger ook was, in een machtspositie groeit de kans op afnemende empathie, exploitatie van andere en doen of de regels voor jou niet gelden.
3. Begrijp de risico’s van overbelasting (én van je smartphone)
Als je gehaast bent, te veel te doen hebt en te veel wordt afgeleid, kun je tot naar gedrag vervallen – zelfs al ben je de meest geciviliseerde mens op aarde. In één onderzoek voerde de helft van de mensen die op het werk onbeleefd gedrag vertoonden als verklaring aan dat ze overbelast waren en geen tijd hadden om aardig te zijn. Bij de belangrijkste boosdoeners horen vergaderingen. De misère is bekend, en toch lijken managers er maar niet in te slagen om het structureel aan te pakken. Dringend advies: doe dat wél.
Het kan zo simpel zijn als iedereen zijn smartphone laten inleveren bij het begin van vergaderingen.
Misschien nog wel grotere boosdoeners zijn multitasking, e-mails checken en verwerken, en pielen op smartphones. Beheers je (!) – en eis hetzelfde van je mensen. Neem met lef en creativiteit maatregelen op deze gebieden. Het kan zo simpel zijn als iedereen zijn smartphone laten inleveren bij het begin van vergaderingen.
4. Als je je hufterig hebt gedragen, bied dan je excuses aan (maar wel op de juiste manier)
Een verontschuldiging kan de pijn van je slachtoffer verminderen, je relaties repareren, je reputatie verbeteren en je leren dat je niet in herhaling moet vallen.
Bij een goede, effectieve verontschuldiging:
- erken je dat je een fout hebt gemaakt,
- neem je volledige verantwoordelijkheid op je voor wat er is gebeurd,
- probeer je uit te leggen waarom het is gebeurd en
- beloof je beterschap.
Pas op: als je steeds weer opnieuw verontschuldigingen aan het maken bent, gaat er iets niet goed. Kennelijk leer je er niets van en leidt het niet tot beter gedrag. Dan zijn er drastischere (zelf)correctiemaatregelen nodig. Alternatieve verklaring: je bent gewoon écht een eikel.
5. Maak een tijdreis
Een effectief gedachte-experiment is dit: als je bedenkt hoe je je in de toekomst wilt voelen als je naar jezelf terugkijkt, hoe wil je je dan vandaag gedragen? Als mensen op hun sterfbed liggen, zegt niemand ooit: ‘Ik wou dat ik hufteriger en gemener was geweest’.
Hamvraag: wil je, straks terugkijkend op je leven, trots zijn op jezelf en op hoe je met je mensen bent omgegaan? Dan is nu het moment om dat straks voor elkaar te krijgen.
Bron: McKinsey Quarterly, september 2017
