Reinier de Jong neemt deel aan het Wintercamp

Van 18 t/m 21 januari vond het jaarlijkse Wintercamp plaats. Deze vierdaagse bijeenkomst wordt ieder jaar georganiseerd door de Dutch Academy for Quality, onderdeel van het Nederlandse Netwerk voor Kwaliteitskundigen (NNK). Lees hier het persoonlijke verslag van een van de deelnemers,  Reinier de Jong: ‘Waarom ben ik hier en niet thuis?’.

Zaterdagmorgen vroeg opstaan en een kort rondje hardlopen in de omgeving van Steenwijk. Mijn hoofd nog vol van de informatie en discussies van de afgelopen twee dagen en drie avonden. Hardlopen geeft mij de ruimte om zaken te ordenen in mijn hoofd. Ik stel mezelf vragen en zoek een logisch antwoord. Vandaag is mijn veertigste verjaardag. Waarom ben ik hier en niet thuis?

Wintercamp

Ik werd gevraagd deel te nemen door Arend Oosterhoorn, een van de docenten van Schouten en Nelissen waar ik de master kwaliteitsmanagement volg. Het leek me leuk en leerzaam om mee te doen, mede geïnspireerd door een boeiend artikel van Teun Hardjono en Everard van Kemenade over paradigma’s, kwaliteitsscholen en een wintercamp.

Wat zocht ik dan bij het wintercamp? Oh ja, verdieping van mijn inzicht in kwaliteitskunde. De verhalen achter de verhalen. Da’s logisch zou Cruijf zeggen, ik dwaal af met de gedachte over Cruijf, voetbal, speelruimte op het veld, regels en ruimte tussen de regels, is een kwaliteitsmanager te vergelijken met een scheidsrechter of een analist in de studio of toch een coach of een spelbepaler op het middenveld? Waarom dwaal ik af? Het woord dat door mijn hoofd spook is ‘metaforen’ waar we de avond daarvoor zo boeiend over gesproken hebben.

Zonder vooroordelen

Ik denk verder terug aan hoe de vrijdag begon met een oorverdovende stilte. Een stukje reflectie en rust om te voelen wat er in ons binnenste speelt. Nog een beetje van slag gaan we verder met klassieke muziek die binnenkomt aangezien mijn opa, een liefhebber van deze muziek, kort geleden is overleden. De reacties leveren bij meerdere mensen de nodige emoties op. Ik besef dat de persoonlijke contacten en de levenslessen meer waarde voor me hebben, dan de theoretische verdieping in het vak. Mensen die in mijn irritatiezone zitten mijd ik in het dagelijkse leven. Tijdent het wintercamp met vijftien personen is dat onmogelijk. Zonder vooroordelen en met oprechte belangstelling ontdek ik de kleur in de gedachtewereld van andere deelnemers. Dit levert pas echt inzichten op, deuren gaan open die normaal gesloten blijven.

Ik besef dat de persoonlijke contacten en de levenslessen meer waarde voor me hebben, dan de theoretische verdieping in het vak.

Ik kan het niet laten om een parallel te trekken met het wintercamplied dat aan het begin en einde van de sessies gedraaid wordt. Prachtig lied van Leonard Cohen genaamd Anthem. De passage: ‘There is a crack in everything, thats where the light get’s in’, doet me terug denken aan open staan voor andere ideeën en onbevooroordeeld op onderzoek te gaan en verbinding te zoeken. Na de lunch gaan we een prachtige wandeling maken waarbij ik uitgebreid uitleg krijg over de historie van de wintercamps en de verschillende stromingen en scholen van de kwaliteitskunde. De verhalen achter de artikelen, paradigma’s, kwaliteitsscholen en de toekomstige uitdagingen. Als je met docenten en adviseurs op pad bent en zelf een luisterend oor hebt, kan het niet lange tijd stil blijven.

Bootjes, persoonscertificatie en metaforen

Na twee uur wandelen gaan we verder in de kring. Door de gebeurtenissen van die ochtend en de vorige dag besluiten we die middag om drie onderwerpen verder uit te werken: Bootjes, Persoonscertificatie en Metaforen. Na een diner met mooie persoonlijke verhalen en historie over Europa, Erasmus en de Tweede Wereldoorlog, gaan we aan het werk. Ik heb gekozen voor de groep metaforen en we gaan door tot een uur of tien. Serieuze gesprekken ja, maar ook schitterende anekdotes en persoonlijke gesprekken zoals: ‘Hoe leg je zo efficiënt mogelijk een puzzel?’, ‘Wat leert de muziek ons?’. Het ‘werk’ is klaar en we praten verder over van alles. Het is twaalf uur en er klinkt muziek: er is er een jarig hoera hoera.

Levensveranderende boeken

Nu ben ik 40, maar ik voel me nog een Benjamin in deze groep van ervaren kwaliteitskundigen. Waarom was ik dit avontuur begonnen? Dat doet me denken aan donderdag toen we het over de levensveranderende invloed van boeken hadden. Mijn boek is de 7 eigenschappen van Stephen Covey. Zoals Reinier-de-Engineer waren er maar weinig tot geen zo eigenwijs en overtuigd van eigen gelijk als ik was. Na het lezen van dit boek was er ineens niet één waarheid meer (mijn waarheid) maar stond ik open voor de wereld van anderen. Ik werd een prettiger persoon en dacht niet alleen in resultaten maar ook aan de menselijke kant. Dit heeft me geholpen om meer inzicht te krijgen tijdens mijn transitie van engineer naar manager. Mijn motto werd: ‘investeren in mensen levert betere resultaten’. De combinatie mens en proces was voor mij de aanleiding om interesse in kwaliteitsmanagement te krijgen. Tijdens de studie MKM werd al snel duidelijk dat er een kant van beheersen is en een kant van betrekken.

De combinatie mens en proces was voor mij de aanleiding om interesse in kwaliteitsmanagement te krijgen.

Het artikel van Huub Vinkenburg in Kwaliteit in praktijk van feb 2006 ‘Dienstverlening; paradigma’s deugden en dilemma’s’ heeft veel indruk gemaakt. De quote van Olaf Fisscher uit het artikel: ‘Alleen betrokken personen kunnen processen beheersen’ citeer ik vaak aan anderen. Ik realiseer me dat ik in twee jaar tijd een veelvoud aan boeken buiten de studie gelezen heb, waaronder Sinek, Kahneman, Drucker, Ferrazzi, Ofmann, Alan, Senge, Watkins, Bolles, Blanchard, van Koert. Oh ja, dat was de reden dat ik lid werd van het NNK. Ferrazzi, never eat alone over netwerken en je passie volgen.

Verwarring

Ik ben te ver afgedwaald in gedachten, terug naar donderdag. Na het diner was er een les in improviseren door Alieke van der Wijk, waarbij de groep met veel energie de ene oefening na de andere deed. Verdere uitleg door Henk van der Steen over veranderingen en het na middernacht principe geven meer stof tot nadenken. Zoals de hele donderdag een dag van verwarring was waarin apollinische muziek, chaostheorie, innoveren en werken met veel onzekerheid aan bod kwamen. Zo chaotisch dat ik mijn joker in ging zetten.

Een joker is een interventie die iedereen op elk moment mag inzetten als hij/zij het niet prettig meer vindt.

Een joker is een interventie die iedereen op elk moment mag inzetten als hij/zij het niet prettig meer vindt. De discussie stopt meteen en we concentreren ons op de joker. Dit kan een filmpje zijn, muziek, een verhaal, een lied, een boek of in mijn geval een geluidsfragment. Het onderwerp doet mij denken aan een hoorcollege van Paul van Tongeren over Aristoteles. Hoe past dit in het verhaal, hoor ik u denken. De logische reden (achteraf verzonnen) is dat het artikel van Vinkenburg over deugden gaat waarin een verwijzing zit naar Aristoteles die ook iets geschreven heeft over Politiek en de natuurlijke drang van de mens om zich sociaal te organiseren (zelfsturende teams?). Zijn gedachte was, vrij vertaald, dat de mens zich organiseert in teams en regels en veiligheid nodig heeft om een minimale levensstandaard te bereiken; zo ontstaat een gemeenschap. De gemeenschap bestaat doordat men streeft naar een goed leven voor iedereen in die gemeenschap. De basis van politiek en ethiek aldus Aristoteles.

Geven en nemen

Was de joker geslaagd? Geen idee, mijn angst woensdagavond was dat ik gedurende het wintercamp teveel zou nemen en te weinig zou geven omdat ik te weinig ervaring zou hebben. Arend stelde me gerust dat ik gewoon mezelf hoefde te zijn en het moest ervaren. Had ik met mijn joker een bijdrage geleverd aan de discussie? Ik denk het wel. Was dit vooraf geregisseerd door mij? Was ik ‘in control’? Nee, want als joker wilde ik eigenlijk mijn verhaal vertellen over hoe ik gestopt was met roken en een jaar later de marathon van Rotterdam uit liep.

Al snel bleek dat er veel ruimte was voor persoonlijke gesprekken. Wat brengt jou hier?

Een stukje persoonlijke geschiedenis wat ik donderdagochtend na het ontbijt en een rondje hardlopen in een persoonlijk gesprek met een andere deelnemer ook gedeeltelijk verteld had. We waren het onderwerp van het wintercamp ‘regels in de ruimte en ruimte tussen de regels’ verder aan het verkennen tijdens een wandeling. Het was nog een beetje onwennig en ik wist niet goed wat er verwacht werd. Aan de ene kant wil je over het onderwerp discussiëren en verder uitwerken. Aan de andere kant wil je ook mensen leren kennen. Al snel bleek dat er veel ruimte was voor persoonlijke gesprekken. Wat brengt jou hier? Wat doe jij in het dagelijks leven? Leuk dat jouw vader vogelspotter is, mijn vader ook. Dat soort kleine verbindingen schept een enorme band.

Dankbaar

Zo ook de eerste avond waarin we het onderwerp gingen verkennen door onze persoonlijke levensloop in ogenschouw te nemen. Eerst een op een waarbij ik dankbaar Teun aan het woord liet om de persoon achter de hoogleraar te ontdekken. En ik maar denken dat kwaliteitskundigen vooral op systeemprocessen gericht zijn. Daarna in een groep van vier waarin ik open over mijn jeugd kon vertellen en waardvolle levenswijsheden in ontvangst mocht nemen (erg dankbaar). Ik blijf aan de bar hangen om de deelnemers beter te leren kennen.

Rites of passage

Ik ben klaar met mijn rondje van vijf kilometer, mijn gedachten komen tot rust. Na een douche op mijn hotelkamer ga ik iets te laat naar het ontbijt. We bespreken individueel of men zich kan herinneren wat er bijzonder was aan 40 worden. Zelfstandigheid en meer ruimte voor jezelf en gezin creëren komen meerdere keren terug. We presenteren de resultaten en de ‘Van’-plannen van de groepen. Nadat we individueel terugblikken op het wintercamp sluiten we af met een lunch. Ik heb zin om terug te gaan naar mijn gezin om mijn verjaardag te gaan vieren. Ik voel me nog steeds een beetje een Benjamin, maar krijg de terugkoppeling dat ik nu 40 ben en een goed inhoudelijk gesprek kan hebben met de oude garde. Het voelt als een soort ontgroening of een ‘rites of passage’.

We nemen afscheid, maar het voelt niet als een einde, het voelt als een nieuw begin.

We nemen afscheid, maar het voelt niet als een einde, het voelt als een nieuw begin. Ik probeer een logische reden te verzinnen, maar ik kom tot de conclusie dat er geen logische reden is. Waarom was ik hier ook al weer heen gegaan? Ik weet het niet meer, maar het voelde goed. Het voelde alsof ik in een flow zat, een flow van apollinische harmonie. Ik start de auto en zet een liedje op: ‘Bring the bells that still can ring, forget your perfect offering, there is a crack in everything, that’s how the light gets in’.

Reinier de Jong is
Quality Manager Benelux & Nordic
bij Bureau Veritas.