Veranderen is verwarrend eenvoudig, vindt managementcoach en succesvol auteur van managementboeken Jan van Setten. ‘We maken veranderen vaak veel te complex, terwijl meestal eenvoud zegeviert.’ Misschien moet een manager zichzelf eens de vraag stellen: hoe moet ik het anders aanpakken als mensen niet meegaan?
Veelgehoord: mensen willen niet veranderen. Jan van Setten veegt de vloer aan met die aanname. ‘Het is echt totale onzin’, doceert de coach en entertrainer. ‘Mensen willen best veranderen. Als we de moed hebben om zaken simpel te houden en de natuurwetten te volgen die verscholen liggen in het (business) leven, dan blijft de fun in het functioneren en groeien mensen en resultaat naar ongekende hoogte.’
Eén van die wetten zegt dat we van nature helemaal niet tegen veranderen zijn, anders waren we als mensheid nooit gekomen tot waar we nu zijn in de wereld, zegt Van Setten. ‘Mensen zijn zich van nature alleen niet van alles bewust. Niet bewust van het nut en de noodzaak van de voordelen van veranderen. Als je ze daarvan kunt overtuigen, willen mensen best veranderen.’
Commitment
Maar het begint met commitment. En daar ligt een belangrijke rol voor managers meent Van Setten, onder meer auteur van de bestsellers ‘Hoe krijg ik ze zover‘ en ‘De klantenfluisteraar‘. Managers moeten vooral de kunst beheersen om medewerkers mee te nemen in een verandertraject.
Als het niet gaat zoals gedacht dan zouden managers zich eens moeten afvragen: “wat moet ik zelf anders doen?”
‘En als het niet gaat zoals gedacht’, vervolgt Van Setten, ‘dan zouden die managers zich eerst eens af moeten vragen: “wat moet ik zelf anders doen?” Vraag dat eens aan de groep die de (kwaliteits)veranderingen door moet voeren. Maar die vraag wordt zelden gesteld. Je kunt wel blijven duwen, maar dat werkt echt niet. Je moet aansluiten bij het niveau van betrokkenheid van medewerkers. Iemand die het niet begrijpt, moet je anders behandelen dan iemand die het wel gelooft maar nog niet doet. Is die betrokkenheid er, dan gaat veranderen als vanzelf. Is de visie er, zijn er keuzes gemaakt en staan mensen erachter, dan hoef je feitelijk niet meer te sturen. Je moet mensen vooral loslaten. Dan wordt het allemaal verwarrend eenvoudig.’
Weten en ervaren
Volgens Van Setten hebben we de laatste jaren wel geleerd dat het opleggen van verandering niet werkt. Maar hoe we het anders moeten doen, is nog wel een dingetje. Verandermanagement is zo’n veelomvattend werkveld, dat er geen standaard antwoorden zijn. Ervaren is daarbij een kernwoord voor Van Setten. ‘Je hebt managers die denken: “ach, veranderen, dat kan toch niet zo moeilijk zijn. Dat regel ik wel even.” Dat gaat vaak fout en stoppen ze ermee.
Weten en ervaren zijn wezenlijk anders. Je moet iets echt ondergaan om het te snappen.
Je hebt ook managers die tijdens zo’n proces denken: “Hé, waarom werkt het nu niet, en hoe kan ik het anders doen?” Die leiders geven niet op, die zetten door. Je zult eerst moeten ervaren hoe veranderingstrajecten verlopen en waarom het soms niet goed gaat en soms wel. Weten en ervaren zijn wezenlijk anders. Je moet echt ondergaan wat veranderen inhoudt om het te snappen. Je kunt vooraf wel zeggen: “Ik vind kinderen fantastisch”. Maar hoe fantastisch ze echt zijn, weet je pas als je het echt ervaart.’
Bypass management
Sneller gaan dan het betrokkenheidsniveau wat de ander aan kan, noemt Van Setten bypass management. ‘En dat werkt niet. Dan komen managers na een heidag terug en vertellen ze de medewerkers vervolgens wel even hoe het anders gaat in de toekomst. En dan nog verbaasd zijn dat het niet gaat zoals ze hadden opgedragen.
Er is een goede balans nodig tussen sturing, zelfsturing en ondersteuning.
De volgers krijgen doorgaans veel te weinig tijd om mee te veranderen, daar waar de leiding al veel langer bezig is met een proces. Je moet mensen behandelen zoals zij behandeld willen worden. Er is een goede balans nodig tussen sturing, zelfsturing en ondersteuning. Ga je sneller dan de organisatie aankan, dan word je vanzelf teruggeworpen.
We moeten binnen verandermanagement veel meer gaan sturen op menselijk gedrag dan louter en alleen op planning, budget en mijlpalen. Ook hier zal een goede balans moeten zijn.’
De baas spelen
In zijn trainingen laat hij medewerkers wel eens de ‘baas’ spelen. ‘Het is echt geweldig wat dan gebeurt. Dan rollen de ideeën over tafel. Ideeën waar je morgen mee kunt beginnen.’
Of in woorden van Van Setten: ‘Het is allemaal verwarrend eenvoudig.’
Jan van Setten is spreker op het 21e Nationaal Kwaliteitscongres op 1 juni 2017 in Burgers’ Zoo.
Kijk hier voor het volledige programma.
Meld u voor 9 april aan en ontvang to € 100,- vroegboekkorting.
Tekst: Ronald Buitenhuis
Laatste update: 22 maart 2017
Lees ook het interview met Lucien Engelen, een van de sprekers van het 21e Nationaal Kwaliteitscongres:
https://www.sigmaonline.nl/2017/03/lucien-engelen-kwaliteit-en-innovatie-goed-huwelijk-nkc17/
